سنڌ توڙي پاڪستان جا هندن هڪ ايڙهي چڪرويو فاهي چڪا آهن
جنهن مان نجات پائڻ ايترو به سهولو ناهي جيترو هندستان مان سمجھيو ويندو آهي.
هندستان جي ڪنڊ ڪرچ ۾ رهندڙ اسان جي ٽهي جنهن ڪڏهن سنڌ ڪين ڏٺي، سنڌ جي عام هندن
جي منجھ وقط ڪين گُزارو، سنڌ ۾ هڪ هندو ٿيئڻ جو احسان ڪين ماڻيو، پنهنجي ئي رت
پاران زليل ٿيندو ڪون ڏٺو هي هڪ اڻ ڄاتل آجمودو آهي جنهن جو احساس اسان جي وس کان
ٻاهر آهي.
سنڌ ۾ جيتوڻيڪ هندن جي ظلم نيان ناهن ، اهي سڀ ته سدائين
ٿيندا رهيا آهن. پر جنهن صورت ۾ پڇاڙيءَ جي 65 سالن کان پنهنو ڀئوائيتو روپ ڏيکارو
آهي اهو ان کان اڳ ورلي ئي ڏٺو ويو هو. سنڌ ۾ هندو ڀلي ڪنهن به تبڪعي جو ڇو نه
هجي، ڪنهن به ڄمار جو چون نه هجي، سنڌ جي ڪنهن به الائيڪي سان واسطو ڇون نه رکندو
هجي هڪ هندو ٿيئڻ جي احسان کان پوري ريت واڪيف رهي ٿو.
اندروني سنڌ ۾ سنڌي هندن سان ڪيڙهو سلوڪ پيو ڪيو وڃي ؟ سنڌ
۾ هندن جي ساماجڪ ٿوڙي سياسسي ڪيڙهو ڪردار رهيو آهي ؟ سنڌ ۾ رواجي هندو ڇو لڌپڻ
لاءِ ماندا نظر ايندا آهن ؟ رياستي ايدارن جو ڪيڙهو سلوڪ رهيو آهي ؟ عام سنڌي
مسلمانن جو ڪيڙهو سلوڪ رهيو آهي ان مسئلي نسبت ۽ وڏي ڳاله ته هندستان جي حڪومت ڪو
ڪيڙهو ڪردار هجڻو کپي پاڪستاني هندن بابت ؟ هي سڀ اهي سوال آهن جنهن جو جواب سنڌ
جو هندو تڏهن ٿو ڏئي سگھي جڏهن هو بي ڊپ هجي جيڪو فقط تڏهن ممڪن آهي جڏهن هو سنڌ
کان ٻاهر هجي ٿو. سنڌ ۾ هندو ڪيڙهي دهشد ۾ ٿا رهن ان جو اندازو ان ڳاله مان
ڪڏي سگھجي ٿو جي سوشل ميڊيا جتي گھڻو ڪجه ئي بيڊپ چيو ويندو آهي
، ڪو به هندو پنهنجو وات کولي ڪچڻ لاءِ تيار ناهي !!!
اهو ڏٺو ويو آهي ته عام، طور سان سنڌي لوهاڻا (جن کي سنڌي
مسلمان واڻيا ڪوٺن) هندستان ۾ لڏي اچڻ جي باوجود پاڻ تي ٿيل ظلمن بابت خاموش ئي رهندا
آهن، سايد کين هندستان ۾ پليس يا سرڪاري ارادن پاران پاڪستاني هئڻ سبب تنگ ٿيئڻ جو
ڊپ رهندو آهي، سندن ڊپ به بي سبب ناهي. اڙها ٿوڙا واڪعا ٿيا آهن جڏهن سنڌ لڏيل
هندو ان سرڪاري ارادن پاران تنگ ٿيا آهن جن مان نجات تڏهن ٿي ملي جڏهن کين روڪڙن
جي زور تي خوش پئي ڪيو وڃي !!. کير
احميآباد ۾ اتفاق سان مونکي هڪ ايڙهو گھر ملو جيڪي پڇاڙي جي ٻن ڏڪاڪن کان شهريت
لاءِ ڄار پيا ڪن ۽ وڏي ڳاله ته هو سنڌ ۾ ساڻس ٿيئل ظلمن بابت ڳالهائندي ڪو به حجاب
ڪون ڪيو.
پنهنجي بابت شري نرملداس ڳالهائندي چيو “ آئون سنڌ جي
لاڙڪاڻي شهر جو آهيان، (ڳوٽ رتوتلِ)
لاڙڪاڻي ۾ منهنجو ڪاروبار هوندو هو. اندروني سنڌ ۾ هندن لاءِ ماهول ع1960 کان فرڻ
لڳو . منهنجي حياتي ۾ فيرو اڄ کان 25 سال اڳ تڏهن آيو جڏهن پنهنجي ٻن سالن کي ڏنهن
تتي وڏي بيرهمي سان ڪتل ڪيو ويو. ٻئي فوه جواني ۾ هئا. ٻنهن جي امر 20 کان 25 جي
اندر جي هئن. هڪ اتي ئي دم ٿوڙيو ۽ ٻئي کي ڪراچي کڻائي وياسين. 21 ڏنهن سانديه موت
سان هون لڙائي ڪئي پر نيٺ پُڄي ڪين سگھيون. ڳاله اتي ئي ختم ڪين ٿي. منهن جي سهري
کي اغوا ڪيو ويو جنهن لاءِ نسٺ اسان کي ڀوڱ ڏئي آزادي ڪرائڻو پيو. مون کي به اغوا
ڪرڻ جي ڪوشش ڪئي وئي پر آئون ڪنهن ريت ڀڄي
نڪتس. اسان هيڪلا ناهيون جن سان اهي ظلم پيا ٿين. سنڌي هندو ۽ خاص ڪري واڻين کي ان اعوائون جو نشاڻو بڻايو ويندو آهي. اسين گھرن
کان ٻاهر نڪرئون ته ان ڳاله جو پورو کيال رکئون ته متان ڪو اسان جي ڪڏ ته ناهي !!!
رات جي اونڌاري ۾ گھر کان ٻاهر نڪرڻ جو ته سوال ئي نٿو اچي. اسان جي به اها ڪوشش
هوندي هئي ته ويش ڀوشا توڙي لٽن ڪپڙن سان جيترو ٿي سگھي ته اسين مسلمان لڳئون متان
ڪنهن کي اهو ڇڊرُ نه پوي ته اسين هندو آهيون .”
جڏهن هندستان لڏي اڇڻ سانڱي پُڇيومانس ته سندس چون هو ته “مان لڏڻ کان اڳ ٽن مهينن لاءِ هندستان آيو هوس.
وري پنهنجو ويزا وڌائي ڇه مهينا رهيوس. هت احميآباد ۾ امن چين آهي ۽ مونکي بيهد
وڻيو سو لڏڻ جو ويچار ڪيو. مان 1998 ۾ لڏيس ۽ ٻن سالن ۾ پوري آڪهين لڏپڻ پوري ڪئي
. مان هيڪر واگھا بارڊر تي افسر کي به چيو هو اوهان مسلمانن سنڌ ۾ اسان جو رهڻ
بيزار ڪري ڇڏيو آهي نه ته ڪير آهي جي پنهنجي سنڌ ماءُ کان ڌار ٿيئڻ چاهندو ؟ پر مان
وري سنڌ موٽي ڪين ويندوس . سنڌ ۾ هندن
لاءِ رڻ ٻاري وئي آهي. هندن جو سنڌ ۾ رهڻ ڏکيو آهي”
اسان هندستان ۾ ڄاول سنڌي جن ننڊپڻ کان پنهنجي مائيٽن پارا
سنڌ ۾ سيڪولرزم جا وڏا وڏا مثال ٻُڌا شري نرملداس جا بيان يقينن وائيڙو ڪندڙ هئا .
پر ان کان به ڏک جي ڳاله اها جي اهو سڀ ان الاڪي ۾ پيو ٿئي جتي جتي سنڌين جي
گھڻائي آهي !! شري نرمل داس مونکي چيو ته هڪ وقط هوندو هو جڏهن جام هندو رهندا هئا
لاڙڪاڻي پر هينئر ڳڻ جيترا وڃي بچيا آهن. جڏهن هندن تي ظلم ڪندڙن کي ڪو ڊپ ئي ڪون
رهندو ته پوءِ ڪنهن کي هتر ٿيئڻ ڳاله ڪٿئون تي پيدا ٿئي!! ؟. سنڌ ۾ اسان ته خُلي
ريت ايتجاج به ڪون ڪري سگھئون متان مسلمانن کي ايئن نه لڳي ته اسان کين خيار ٿا
ڪيون،!! انصاف جي اميد ڪرڻ ته تمام پري جي
ڳاله آهي.”
ايئن چوڻ لاءِ ته هڪ ٺاه اڳي ئي هندوستان توڙي پاڪستان منجھ جيئن هڪ ٻئي ملڪن ۾
ان مسئلن ڏانهن ڌيان ڏئي گھجھي پر نه هندنستان حڪومت ان ڏانهن ڌيان ڏنو آهي ۽ نه
ئي هندوستان جو سنڌي سماج. احميدآباد جي سرادارنگر يا نروڙا ۾ جتي ڀلي ڪو ڪيترو نه
وڏو اڳوان هجي سنڌين جي ساٿ کان سواءِ ڪو به اها تڪ ڪين ٿو کٽي سگھي اتي به سياسي
طور سنڌ لڏيل هندو جو مسئلو آيو ئي ڪونه !! پر سال هت عالمي سنڌي سنميلن به ٿيو
جتي به هن مسئلي تي ذري به سس پس ڪين ٿي ان جي باوجود جي ان جلسي ۾ آڏواڻي ،
جيٽملاني جيڙها اڳوان موجود هئا. !!
لڏپڻ ڪڏهن به سهولي ڪين ٿيندو آهي. نه ته 1947 واري لڏپڻ
سهولي هئي ۽ نه ئي 1954 کان پوءِ واري لڏپڻ. جيتوڻيڪ 1971 ۾ هندستان 90000 سنڌ
لڏيل هندن کي ناگريڪتا (شهريت) ڏني پر ان
بعد ناگريڪتا هڪ وڏو مسئلو آهي. لڏندڙ هندن کي 7 کان 10 سالن تائين ترسڻو ٿو پوي
ناگريڪتا لاءِ. 2005 تائين تڏهن به ناگريڪتا ملنديون هئون پر ان بعد جا کان
ناگريڪلتا ڏيئڻ جا حق مرڪجي هڪومت پنهنجي هٿن ۾ کيان آهن عام طور سان 12 12 سالن
ٿا لڳن ناگريڪتا ۾. جيتوڻيڪ هر صوبي ۾ ساڳي ڳاله ناهي پر گجرات ۾ ته 20 25 سالن
تائين ناگريڪتا ڪون ٿي ملي. مٿئون وري سرڪاري آفسرن جو ڏچو سو ڌار.
گجرات ۾ لڏندڙ هندو هٿئون جي سرڪاري ملازم لاءِ روڪڙ اڳارڻ
لاءِ هڪ وڏو زرئو آهي. اها ڳاله لڳ ڀڳ هر هڪ لڏيل سنڌي چئي . ڊاڪٽر ري موهب “مس جيڙها 20 يا 25 سنڌ لڏيل هندو ڇا
گڏ ٿيا آفيسرن جون فونا اچڻ شروع ۽ پوءِ سوالن جي برسات . جيڪر ڪو ڪچچي نسن وارو
هجي ته هو تيستائين مٿي تي بيٺا هجن جيستائين سندن کيسا نه ڀريا وڃن !! ”
ان ڳاله جي پُٺڀرائي احميآباد جي جام سنڌين ڪئي ته گجرات جي
افسرن جو وهنوار ڏکائندڙ رهيو آهي. شري نرملداس
جي پُٽ جو به چوڻ هو ته اسان کي سڄو سڄو ڏنهن ، اسان جي ٻارن ، ضائيفائون ۽
ايستائين ته اسان جي گيرينٽر کي به سڄو سڄو ڏنهن ويهارو ويندو آهي. هر ننڊي ڳاله
تي دٻ پٽڻ، بي عزت ڪرڻ ڄڻ ان افسرن جو نت نييم هجي. عزب جيڙها ڳاله ته اها آهي ته
اهو سڀ هڪ ايڙهي صوبي ۾ پيو ٿيندو اچي جنهن کي هندوتو جي پريوگشالا تائين ڪوٺيو
ويندو آهي !!! لڏندڙ سنڌين جا جيڪر آڪڙا ڏسجن ته اهو سمجھندي دير ڪون لڳندي ته
گجرات هيڪلو صوبو آهي جتي سنڌين 20 کان 30 سالن تائين رهڻ جي باوجود ناگريڪتا ڪون
ٿي ملي. اهو ئي پر گجرات هيڪلو صوبو آهي هندستان جو جٿي ڪي لڏي آيل سنڌي پنهنجا
ويزا نه وڌڻ سبب سنڌ موٽي تائين ويا آهن.!!! ايترو ناحق ٿيئڻ جي باوجود احميدآباد جي سنڌي
اڳوانن مان هڪ رڙ تائين ڪون نڪتي نه ته هي اهي ئي اڳوان آهن جيي هندوتو لاءِ زمين
آسمان هڪ ڪرڻ ۾ منٽ جي دير ڪون ڪن !!
سنڌ توڙي پاڪتان مان لڏندڙ هندن لاءِ اهو مسئلو اهو به آهي
ته هڪ ٻئي به لڏپڻ پئي ٿئي هندستان ڏانهن ، بنگلاديش مان بنگالي مسلمانن پاران
جيڪا نه رڳو سلهائي سان پئي ٿئي پر بنا روڪ ٺوڪ جي پئي هلي. ڇو ته بنگلاديش جي
سرهد اڳوپوءِ سيل ناهي اهي پناهگري تمام گھڻي سهلائيءِ سان هندستان ۾ گري اچن ٿا.
وري ووٽ بينڪ جي سياست ان لڏپڻ کي هاثئون همٿايو آهي. سنڌ مان لڏندڙ لاءِ مسئلو
اهو آهي ته هڪ پاسي بنگلاديشيئن جي گيرقانوني لڏپڻ ۽ سک (ڇا ڪاڻ ته حڪومت کي خبر
ئي ناهي ته ڪير آيو ۽ ڪير ويو) ۽ ٻئي پاسي
هندن جي قانوني لڏپڻ ۽ ناگريڪتا جا مسئلا ۽ مٿئون وري افسرن جو ڏچو !!
ع2005 ۾ هندستان جي حڪومت صوبي آسام جي قوميپرستن جي دٻاءُ
۾ ناگريڪتا ڏيئڻ جا حق ضلعي جي ڪليڪٽر کان کسي مرڪجي گھر وزير کي ڏنا. ان سان
بنگلاديشين کي ته ناگريڪتا ملڻ مشڪل ٿي وئي پر سنڌ لڏي آيلن لاءِ مسيبت بڻجي وئي.
هاڻي سنڌين جو فائلون دهلي ۾ ٿيون وڃن. جيڪا ناگريڪتا 7 سالن کان پوٰ پئي ملي هاڻي اها ساڳي ناگريڪتا 20 سالن ۾ به
ڪون پئي ملي.
ع2011 ۾ دهلي هائي ڪورٽ جي فيئسلي بعد هندستان جي حڪومت
جيڪو پڌرنامو ذاري ڪيو تنهن ۾ صاف صاف لکيل هو ته پاڪستان ۾ رهندڙ هندن سان ظلم
پيا ٿين. ان پڌرنامي ۾ ايستائين لکيو ويو هو ته حڪومت ان ڳاله جي تحقيق ڪئي آهي ۽
ان ظلمن جي وارداتن کي صحيح پاتو آهي پر ان جي باوجود جڏهن ناگريڪتا جي ڳاله ٿي
اچي پاڪستاني هندو ۽ افريڪا ۾ لڏي ايندڙ ڪنهن به انسان ۾ ڪو به فرڪ ناهي ؟؟ اهو ڪيئن
ممڪن ٿي ٿو سگھي ؟ ايڏي وڏي ٻيائي پئي ٿئي پاڪستاني هندن سان پر هندستان جو سنڌي
سماج خاموش. سنڌي اڳوان ڀلي هو ڪنهن به پارٽي جو چون نه هجي ايڏي وڏي مسئلي تي
آواز اٿارڻ جي ڪڏهن ضرورت ئي ڪون مهسوس ڪئي.
ايڙهي ڳاله ناهي ته سنڌين وٽ ايڙهي ڪا به سنسٿا ٿوڙي تنظيم
ناهي جيڪا ان مسئلي تي جاکڙو نه ڪري سگھي. پڇاڙي جي ٽن ڏهاڪن کان جوڌپور جي سيمانت
لوڪ سنگھٽن لڏي آئيل ڀيل، ميگھواڙ، ڪولي وغيراه جاتيون لاءِ جاکڙو ڪري پئي. ان
سنسٿا جي رهبر شري هندو سنگھ سوڍا کي جام سنڌي سڃاڻن پر جڏهن مدد جي ڳاله اچي ٿي
ته امالڪ سنڌي لوهاڻ کي پنهنجي جاتي پئي ساري. پر ها هو پنهنجي نڄي فائدي لاءِ ان
سنسٿا کي پنهنجو ڪرڻ ۾ منٽ دير ڪون ٿو ڪري
پر سندن ڪم ڇا نڪتو ..هو هڪ هند ۽ سنسٿا ڪنهن ٻئي هند.
احميدآباد ۾ جيترا به لڏي آيل هندو سنڌي لوهاڻڻ جا اڳوان
گڏيا تن مان گھڻائي انهن جي هئي جيڪي چاهن ته اٿا ته پاڪستاني هندون جي مسئلي تي
لڙائي ٿئي، جدوجهد ڪجي پر ان لاءِ هو رستن تي اچڻ لاءِ اصل ئي تيار ناهي. ٻيو ڪو ڪري اسين رڳو ساٿ ڏئون.
مطلب صاف آهي ته انگريزن جي ڏنهن ۾ جيڪا موڪعا پرستي ۽ پيٽ
پرستي سنڌي لوهاڻن ۾ هئي سان اڄ به پنهنجي پوري زور تي آهي. پنهن جي حقن لاءِ لڻڻ
لاءِ اڄ به سنڌي هندو تيار ناهي. سنڌي اڳوانن جي اها ئي موڪعا پرستي هئي جنهن سبب
هندو سنڌ جا 30 سيڪڙو هجڻ جي باوجود سنڌ جو هڪ انچ به پنهنجو ڪون ڪري سگھيا ۽ اڄ
در در جو ٺوڪر پيا کائين !!!
جيستان جدوجهد ڪرڻ جي چاه سنڌين ۾ پيدا ٿئي تيستائين لڏي
آيل سننڌين لاءِ هندستان جي ناگريڪتا هڪ سهڻي سپني کان سواءِ ڪجه به ناهي. ايڙهي
حالت ۾ لڏي آيل سنڌين لاءِ هي سوال ايندڙ ڏنهن ۾ به هڪ سوال ئي ٿي رهنيو ته “ڪڏهن
ٿينداسين پنهنجي ملڪ جا ، آخر ڪڏهن ؟؟؟
